4 Phương pháp đánh giá liên kết đại học – doanh nghiệp

thường được sử dụng cho việc đánh giá liên kết đại học – doanh nghiệp ở những khía cạnh

khó đo lường, khó lượng hóa như những chỉ tiêu con số. Thơng thường có thể sử dụng những

bảng câu hỏi khảo sát được thiết kế bằng một hệ thống các thang điểm thích hợp (5, 10 hay

100) để đánh giá về từng chỉ tiêu cần được khảo sát. Thông thường tiếp cận bằng phương

pháp này, đầu tiên cần xây dựng một khung phân tích để mơ tả những yếu tố cần phân tích và

mối quan hệ giữa nhưng yếu tố cần phân tích. Thứ hai, thiết lập những chỉ tiêu đánh giá cho

những yếu tố cần phân tích đảm bảo tính tin cậy và thích hợp về mặt nội dung. Để đạt được

tính tin cậy và thích hợp có thể sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính bằng chuyên

gia hay tham khảo từ những chỉ tiêu được thiết kế trước đó. Tiếp theo là việc chọn đối tượng

khảo sát, quy mơ khảo sát và phương thức khảo sát thích hợp cho từng đối tượng khảo sát

đảm bảo tính tin cậy của thông tin thu thập được, giảm được các sai số đo lường gặp phải

trong quá trình khảo sát. Sau khi các dữ liệu khảo sát được thu thập có thể được sử dụng cho

phân tích bằng các phương pháp thống kê hoặc các phương pháp phân tích định tính thích hợp

tùy thuộc vào loại dữ liệu và mục đích nghiên cứu. Những phương pháp thống kê phổ biến có

thể được sử dụng như đánh giá điểm trung bình, các đặc trưng phân loại, các dạng phân tích

thống kê đa biến như tương quan, hồi quy, phân tích nhân tố, so sánh nhóm… Phương pháp

sử dụng khảo sát thường được sử dụng cho những nghiên cứu thiếu vắng dữ liệu theo dõi,

hoặc những dữ liệu theo dõi không đầy đủ hoặc khảo sát những chỉ tiêu khó lượng hóa đối với

hoạt động liên kết đại học – doanh nghiệp.



38



TÓM TẮT CHƯƠNG 1

Chương 1 đã tổng hợp và trao đổi các kết quả nghiên cứu của các cơng trình nghiên cứu

trong và ngoài nước về liên kết trường đại học và doanh nghiệp. Qua đó, có thể khẳng định

việc tồn tại liên kết trường đại học - doanh nghiệp; đồng thời xác định các hình thức liên kết

và nội dung của từng hình thức liên kết giữa trường đại học và doanh nghiệp trong nghiên cứu

và chuyển giao công nghệ. Bên cạnh các hình thức liên kết, Chương 1 cũng đã chỉ ra những

yếu tố thúc đẩy và cản trở liên kết trường đại học - doanh nghiệp được nghiên cứu ở các nước

trên thế giới.

Những nội dung của Chương 1 cũng chỉ ra các khoảng trống trong cơ sở lý luận và thực

tiễn:

• Các cơng trình nghiên cứu ở nước ngồi thường tập trung tại các nước cơng nghiệp phát

triển, nơi có nhu cầu ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ trong hoạt động nghiên

cứu và triển khai rất lớn. Ngay trong một số nghiên cứu tại các nước đang phát triển,

phạm vi nghiên cứu cũng tập trung vào các nước có trình độ phát triển kinh tế, khoa học

cơng nghệ tương đối cao (Singapore, Malaysia, Thái Lan...)

• Quan điểm nghiên cứu thường chỉ tiếp cận từ phía trường đại học hoặc từ phía doanh

nghiệp. Ít nghiên cứu quan tâm đến quan điểm của cả hai phía.

• Các cơng trình nghiên cứu tại Việt Nam về liên kết trường đại học – doanh nghiệp mới

chỉ tập trung vào hoạt động hợp tác trong đào tạo nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực của

doanh nghiệp; hoặc cá biệt có nghiên cứu hoạt động chuyển giao công nghệ của một

trường đại học với doanh nghiệp như một nghiên cứu điển hình. Các đề tài nghiên cứu

tại Việt Nam chưa xây dựng được khung phân tích nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng

tới liên kết trường đại học – doanh nghiệp tại Việt Nam.

Những nội dung này sẽ là các căn cứ khoa học đề luận án phát triển mô hình và phương

pháp nghiên cứu nhằm xây dựng khung phân tích nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng tới

liên kết trường đại học – doanh nghiệp tại Việt Nam sẽ được trình bày trong Chương 2.



39



CHƯƠNG 2: MƠ HÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Trong Chương 2, tác giả tập trung đi sâu vào giải thích phương pháp hay cách thức thực

hiện nghiên cứu để trả lời các câu hỏi nghiên cứu và đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra.

Trọng tâm của chương là giới thiệu những gì đã thực hiện và bằng cách nào để đạt được các

mục tiêu nghiên cứu bao gồm: Giới thiệu về quy trình thực hiện nghiên cứu; các nội dung của

thiết kế nghiên cứu từ phát triển mơ hình nghiên cứu đến các phương pháp xử lý dữ liệu

nghiên cứu.

2.1 Quy trình nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo quy trình cho các nghiên cứu phát triển và kiểm chứng

mơ hình nghiên cứu được đề xuất bởi Cresswell (2009); Nguyễn Đình Thọ (2011), McKenzie

và cộng sự (2011) bao gồm các bước như sau: (1) xác định vấn đề và mục tiêu nghiên cứu; (2)

đánh giá cơ sở lý thuyết từ các nghiên cứu đi trước; (3) phát triển mơ hình nghiên cứu; (4) xây

dựng công cụ (thang đo) đánh giá cho các nhân tố trong mơ hình; (5) hiệu chỉnh và hồn thiện

thang đo; (6) thu thập dữ liệu nghiên cứu; (7) phân tích dữ liệu và (8) báo cáo kết quả nghiên

cứu.

Xác định vấn đề và

mục tiêu nghiên

cứu



Đánh giá cơ sở lý

thuyết từ NC trước



Phát triển mơ hình

nghiên cứu



Xây dựng cơng cụ

đo lường



Báo cáo kết quả

nghiên cứu



Phân tích dữ liệu



Thu thập dữ liệu

nghiên cứu



Hiệu chỉnh, hồn

thiện thang đo



Hình 2.1 Quy trình nghiên cứu

Trong đó:

Bước 1: Xác định vấn đề và mục tiêu nghiên cứu. Xuất phát từ vấn đề thực tế đánh giá

những khía cạnh thúc đẩy và rào cản đến việc hợp tác giữa trường đại học – doanh nghiệp tại Việt

Nam hiện tại khá thiếu vắng. Các câu hỏi đặt ra là tình hình thực hiện các hình thức liên kết đại

học – doanh nghiệp của các trường Đại học Việt Nam như thế nào giữa các giai đoạn; mối quan

hệ giữa các yếu tố động cơ liên kết, rào cản liên kết, hình thức liên kết đến ý định lựa chọn các

giải pháp thúc đẩy từ phía nhà trường như thế nào? Có sự khác biệt về những khía cạnh liên quan

đến hoạt động liên kết đại học – doanh nghiệp giữa các trường hay khơng? Do đó, nghiên cứu

xác định các mục tiêu nghiên cứu chính về đánh giá sự thay đổi về mức độ liên kết giữa hai giai

đoạn 2005 – 2009 và 2010 – 2015; thiết lập khung phân tích mối quan hệ rào cản liên kết – động

cơ liên kết – hình thức liên kết; dựa trên các phân tích để đưa ra các gợi ý nhằm thúc đẩy hoạt

động liên kết đại học – doanh nghiệp tại các trường đại học kỹ thuật tại Việt Nam.

Bước 2: Đánh giá cơ sở lý thuyết từ các nghiên cứu đi trước. Căn cứ trên những vấn đề

nghiên cứu và mục tiêu nghiên cứu đặt ra, tác giả xem xét các lý thuyết về liên kết đại học –

doanh nghiệp, các mơ hình và hình thức liên kết trong các nghiên cứu đi trước. Thông qua xem

xét tổng quan các nghiên cứu như vậy, tác giả đề xuất một khung phân tích cho trường hợp các

trường đại học kỹ thuật tại Việt Nam ở bước tiếp theo là bước xây dựng mơ hình nghiên cứu.



40



Bước 3: Phát triển mơ hình nghiên cứu. Để giải quyết các vấn đề nghiên cứu và đạt được

các mục tiêu nghiên cứu đặt ra tác giả phát triển mơ hình nghiên cứu. Mơ hình nghiên cứu được

phát triển dựa trên mối quan hệ bản chất giữa những yếu tố về cản trở liên kết, động cơ liên kết,

hình thức liên kết và định hướng giải pháp thúc đẩy hoạt động liên kết trường đại học – doanh

nghiệp. Mơ hình nghiên cứu được phát triển bằng các phương pháp định tính với các phỏng vấn

chuyên gia kết hợp tổng hợp lý thuyết từ các nghiên cứu trước. Các giả thuyết nghiên cứu được

phát biểu dựa trên bản chất mối quan hệ giữa các nhân tố trong mơ hình và được kiểm chứng dựa

trên dữ liệu thực nghiệm qua khảo sát.

Bước 4: Xây dựng cơng cụ đo lường. Cơng cụ đo lường chính của các nhân tố trong mơ

hình nghiên cứu được xác định là các chỉ tiêu khảo sát trong các bảng câu hỏi có cấu trúc sử dụng

điều tra. Các chỉ tiêu đánh giá hay các câu hỏi này được phát triển thông qua các phương pháp

chuyên gia với phỏng vấn tay đơi và thảo luận nhóm.

Bước 5: Hiệu chỉnh và hồn thiện thang đo. Bộ công cụ đo lường được phát triển được tiến

hành đánh giá thông qua phỏng vấn thử với với một nhóm nhỏ các giảng viên, nhà nghiên cứu tại

trường đại học và các cán bộ quản lý của doanh nghiệp để đánh giá tính thích hợp của các câu hỏi

đưa ra. Bộ câu hỏi được điều chỉnh để đảm bảo tính dễ hiểu cho các đối tượng khảo sát về từ ngữ

và cách thiết kế. Kết quả tác giả thu được bảng câu hỏi cho điều tra chính thức.

Bước 6: Thu thập dữ liệu nghiên cứu. Dữ liệu nghiên cứu được thu thập bằng phương

pháp điều tra trực tiếp đối với các cán bộ, giảng viên các trường đại học Bách khoa Hà Nội,

Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh và Bách khoa Đà Nẵng. Trong bước này tác giả cân nhắc

về tính đại diện và tính tin cậy của quy mô mẫu đảm bảo cho các phân tích sử dụng để lựa

chọn cỡ mẫu và các phương pháp điều tra cụ thể thực hiện cho nghiên cứu.

Bước 7: Phân tích dữ liệu nghiên cứu. Dữ liệu nghiên cứu thu thập được sẽ được tiến

hành làm sạch và tiến hành phân tích bằng các phương pháp thích hợp để trả lời các câu hỏi

nghiên cứu đặt ra. Tác giả sử dụng phân tích khám phá nhân tố để phát hiện các cấu trúc khái

niệm nghiên cứu từ dữ liệu thực nghiệm cho các yếu tố khảo sát; mơ hình nghiên cứu được

điều chỉnh theo kết quả phân tích thực nghiệm và sử dụng các kiểm định thống kê như phân

tích sự tin cậy thang đo, phân tích tương quan, phân tích hồi quy và các phân tích so sánh để

đạt được mục đích nghiên cứu đã đặt ra.

Bước 8: Báo cáo kết quả nghiên cứu. Đây là phần cuối cùng của nghiên cứu, tác giả sẽ trình

bày những kết quả nghiên cứu chính theo trình tự của luận án.



41