Bên cạnh những khía cạnh thúc đẩy hoạt động liên kết đại học – doanh nghiệp, luận án cũng khảo sát ý kiến của các donh nghiệp về các khía cạnh gây cản trở quá trình hợp tác của doanh nghiệp với trường đại học. Kết quả khảo sát cho thấy các cản trở đượ...

doanh nghiệp với trường đại học. Kết quả khảo sát cho thấy các cản trở được đánh giá ở mức

trung bình thấp. Tức là doanh nghiệp cho rằng các cản trở từ phía doanh nghiệp khơng lớn để

họ có thể tham gia hợp tác với các trường đại học. Kết quả này khác biệt với đánh giá từ bên

trong nhà trường có thể do cách tiếp cận và mức độ tự chủ khác nhau giữa nhà trường và

doanh nghiệp. Các doanh nghiệp chủ động hơn trong việc hợp tác và có mục đích lợi ích rõ

ràng hơn. Bởi vậy, các hợp tác không đem lại hiệu quả thường không được xem xét mà không

cần xét đến những yếu tố cản trở từ phía trường đại học.

Hình 3.23 cho thấy, nhìn chung các doanh nghiệp tham gia khảo sát đánh giá các yếu tố

cản trở chỉ ở mức độ trung bình, nghĩa là tác động không quá lớn. Theo kết quả khảo sát, 5

yếu tố cản trở lớn nhất đến việc xây dựng liên kết với các trường đại học bao gồm: (1) doanh

nghiệp khơng có ngân sách để khởi đầu các hoạt động hợp tác với trường đại học (mean =

3.54); (2) tiềm năng thương mại hoá các kết quả nghiên cứu của trường đại học không lớn

(3.48); (3) trường đại học và doanh nghiệp có sự khác biệt về giá trị, sứ mệnh hoặc sự ưu tiên

trong các hoạt động (3.22); (4) hầu hết các trường đại học không có trang thiết bị nghiên cứu

phù hợp (3.07) và (5) doanh nghiệp khơng có thơng tin gì về chun mơn và cơ sở vật chất

của các trường đại học (3.04). Trong năm lý do này, hai lý do cuối cùng có thể liên quan lẫn

nhau và có thể diễn giải theo 2 tình huống: hoặc đúng thực sự các trường khơng có các trang

thiết bị nghiên cứu cần thiết; hoặc các trường có thể có các trang thiết bị, nhưng thông tin đã

không được truyền thông đầy đủ và phù hợp tới các doanh nghiệp.



Hình 3.23. Yếu tố cản trở các doanh nghiệp hợp tác với các trường đại học

Nguồn: Kết quả thống kê từ khảo sát của luận án

109



Có sự khác biệt trong quan điểm của các doanh nghiệp ở mỗi hình thức sở hữu khốc

nhau về các yếu tố cản trở hợp tác với trường đại học (Bảng 3.34).

Bảng 3.34. Ý kiến doanh nghiệp về các yếu tố cản trở hợp tác với trường đại học so sánh

theo hình thức sở hữu

Kết quả khảo sát doanh nghiệp trên thang đo Likert

Yếu tố cản trở liên kết

trường đại học - doanh

nghiệp

Khác biệt về giá trị, sứ mệnh

hoặc sự ưu tiên trong các hoạt

động

Giới khoa học không đủ năng

lực để thực hiện các nghiên

cứ/tư vấn theo yêu cầu của

doanh nghiệp

Cán bộ giảng viên khơng có

động lực và tinh thần khởi

nghiệp

Tiềm năng thương mại hóa

các kết quả nghiên cứu của

trường đại học thấp

Hầu hết các trường đại học

khơng có thiết bị nghiên cứu

phù hợp

Doanh nghiệp khơng có thơng

tin gì về chun môn và cơ sở

vật chất của trường đại học

Doanh nghiệp không biết liên

hệ với ai để bắt đầu các hoạt

động hợp tác

Doanh nghiệp khơng đủ lớn

để tìm kiếm sự hỗ trợ từ phía

trường đại học

Khơng có ngân sách để khởi

đầu các hoạt động hợp tác với

các trường đại học

Vị trí địa lý của trường gây

khó khăn cho việc tiếp cận với

doanh nghiệp



Tổng



Doanh

nghiệp

Nhà

nước



Doanh

nghiệp

tư

nhân



Cơng

ty cổ

phần



Cơng

ty

TNHH



Cơng

ty vốn

nước

ngồi



3.22



3.67



3.50



3.22



2.78



4.00



2.31



1.33



2.67



2.22



2.89



1.00



2.15



1.33



3.00



1.78



2.78



1.00



3.48



4.33



3.75



3.56



2.67



5.00



3.07



2.33



3.25



3.00



3.56



2.00



3.04



3.67



3.50



2.33



3.11



4.00



2.96



3.67



2.67



2.38



3.14



4.00



2.44



1.33



3.75



2.25



2.75



1.00



3.50



4.00



5.00



3.25



2.71



5.00



2.58



1.33



1.67



2.89



2.78



3.50



Nguồn: Kết quả thống kê từ khảo sát của luận án

Ghi chú: Những sự khác biệt trong đánh giá của các nhóm doanh nghiệp đều được kiểm

chứng và có ý nghĩa thống kê với khoảng tin cậy 95%.

Doanh nghiệp nhà nước và công ty FDI ghi nhận yếu tố "khác biệt văn hoá, sứ mệnh

hoặc sự ưu tiên trong các hoạt động" có ảnh hưởng lớn đến việc thiết lập liên kết trường đại

học - doanh nghiệp hơn các nhóm doanh nghiệp khác (mean = 3.67 và mean = 4.0). Sự khác

biệt này có ý nghĩa thống kê sau khi đã được kiểm chứng.



110



Cũng chính 2 nhóm doanh nghiệp này lại gần như không cho rằng "giới khoa học khơng

có đủ năng lực thực hiện các nghiên cứu/tư vấn theo yêu cầu doanh nghiệp", "cán bộ giảng

viên khơng có động lực và tinh thần khởi nghiệp (với các giá trị mean đều là 1.33 và 1.0

tương ứng).

Ngược lại, 2 nhóm doanh nghiệp này lại cho rằng yếu tố cản trở nhất đối với họ khi hợp

tác với doanh nghiệp là "tiềm năng thương mại hoặc các kết quả nghiên cứu của trường đại

học thấp" (4.33 và 5.0). Đây cũng được xem là yếu tố cản trở lớn nhất đối với các doanh

nghiệp tư nhân, cùng với yếu tố "Doanh nghiệp khơng đủ lớn để tìm kiếm sự hỗ trợ từ phía

trường đại học" (đều có giá trị mean = 3.75).

Các doanh nghiệp FDI và DNNN cũng cho rằng "sự khác biệt về giá trị, sứ mệnh hoặc

ưu tiên trong các hoạt động giữa trường đại học và doanh nghiệp" cũng là một yếu tố cản trở

đáng kể. Điều này có thể được giải thích bởi quan điểm: một bên chủ yếu vì mục tiêu phát

triển dài hạn, phi lợi nhuận, tôn trọng sự tự do học thuật. Trong khi đó, phía bên kia lại hướng

đến các mục tiêu lợi nhuận, ngắn hạn, và vận hành với cấu trúc tổ chức chặt chẽ.

3.8.2.4 Những kiến nghị để thúc đẩy liên kết với doanh nghiệp

Thông qua phỏng vấn sâu với các chuyên gia của doanh nghiệp, trường đại học, tác giả

sàng lọc và đề xuất danh mục 12 kiến nghị nhằm thúc đẩy liên kết trường đại học và doanh

nghiệp. Đánh giá mức độ cẩn thiết của những kiến nghị này thông qua khảo sát qua các doanh

nghiệp cho thấy. Các doanh nghiệp đánh giá cao mức độ thích hợp khả thi của các kiến nghị

về (1) tổ chức cho sinh viên tham quan doanh nghiệp; (2) đưa nội dung thực tập vào chương

trình đào tạo; (3) tổ chức cho giảng viên thường xuyên tham quan doanh nghiệp và (4) quảng

bá rộng rãi các hoạt động của trường có liên quan đến doanh nghiệp. Những kiến nghị này

cũng phù hợp với những yếu tố cản trở liên kết trường đại học - doanh nghiệp mà các doanh

nghiệp tham gia khảo sát đã cho ý kiến như phân tích ở trên. Tuy nhiên, về cơ bản, những

kiến nghị này vẫn liên quan nhiều đến hoạt động tuyển dụng và chất lượng đầu ra của sinh

viên tốt nghiệp hơn là các hoạt động hợp tác trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.

Bảng 3.35. Nhiệm vụ đề xuất nhằm thúc đẩy liên kết trường đại học - doanh nghiệp



Nhiệm vụ cần thực hiện để thúc đẩy hợp tác với trường đại

học

Đưa nội dung thực tập vào chương trình đào tạo

Tổ chức cho sinh viên tham quan DN



Trung

bình

4.10

4.27



Độ lệch

chuẩn

1.017

.818



Tổ chức cho giảng viên thường xuyên tham quan DN



4.10



.949



Đầu tư cải thiện điều kiện thư viện và các cơ sở hạ tầng khác



2.82



1.043



Tổ chức các chuyên gia từ DN tham gia giảng dạy tại trường



3.37



.953



3.89



.905



4.00



.792



Thiết lập một cơ chế nhằm liên kết trường đại học với DN sao

cho có thể thực hiện vai trò trung gian giữa các trường đại học

với giới cơng nghiệp

Quảng bá rộng rãi các hoạt động của trường có liên quan đến

DN

111



Phối hợp tổ chức các buổi nói chuyện trao đổi khơng chính tắc



3.31



.880



Miễn giảm thuế cho DN có hợp tác với trường đại học



3.10



1.548



Thiết lập các khu công nghiệp ở gần các trường đại học

Khuyến khích đại diện của trường đại học tham gia Ban điều

hành/Hội đồng quản trị của DN



2.47



1.347



2.36



1.323



Khuyến khích đại diện của DN tham gia các ban của trường ĐH



2.57



1.245



Nguồn: Kết quả thống kê từ khảo sát của luận án

Các doanh nghiệp tham gia khảo sát cũng kiến nghị việc "Thiết lập một cơ chế nhằm

liên kết trường đại học với DN sao cho có thể thực hiện vai trò trung gian giữa các trường đại

học với giới cơng nghiệp". Đây là hình thức doanh nghiệp trong trường đại học như BKHoldings của Trường ĐHBK Hà Nội (làm nhiệm vụ hỗ trợ chuyển giao các kết quả nghiên

cứu, sản phẩm sáng tạo của cán bộ, giảng viên trong Trường ra bên ngồi qua hình thức sàn

giao dịch công nghệ, hội chợ Techmart, tiếp thị..., và đặt hàng yêu cầu của doanh nghiệp với

các đơn vị nghiên cứu trong Trường); hoặc mơ hình Techno Park gần các khu công nghiệp

trong triết lý GIGAKU của Đại học Nagaoka, Nhật Bản.

Một kiến nghị khác của các doanh nghiệp tham gia khảo sát đó là "Miễn giảm thuế cho

DN có hợp tác với trường đại học". Hiện nay, theo Luật chuyển giao cơng nghệ 2007, các

doanh nghiệp có hoạt động nghiên cứu và chuyển giao công nghệ sẽ được hưởng các ưu đãi

miễn giảm thuế thu nhập. Điều này mới chỉ khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư mua các

dây chuyền công nghệ mới mà chưa thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư vào hoạt động sáng

chế, cải tiến kỹ thuật từ năng lực nội tại. Chính vì vậy, việc hỗ trợ chính sách thuế cho các

doanh nghiệp có các hoạt động phối hợp với trường đại học trong nghiên cứu và chuyển giao

cơng nghệ cũng sẽ góp phần thúc đẩy hợp tác này, dựa trên nhu cầu thực sự của mỗi bên.

Một kiến nghị cũng đáng lưu tâm của doanh nghiệp đó là cử cán bộ của doanh nghiệp

tham gia giảng dạy, đào tạo tại trường đại học. Đây là một cách làm mới cần được khuyến

khích vì thơng thường chỉ có chiều chuyển dịch cán bộ theo hướng từ trường đại học ra doanh

nghiệp (giảng dạy, tư vấn).

3.8 Đánh giá sự khác biệt về nhận thức của trường đại học và doanh nghiệp về hoạt

động liên kết đại học – doanh nghiệp

Luận án cũng sử dụng kiểm định T-test để đánh giá khoảng cách (sự khác biệt) giữa

nhận thức của trường đại học của những yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động liên kết trường đại

học – doanh nghiệp. Những nội dung câu hỏi gần tương đồng của khảo sát doanh nghiệp và

khảo sát giảng viên đại học tại các trường đại học sẽ được ghép cặp để tiến hành phân tích.

Kết quả phân tích cụ thể như sau:

3.8.1 Sự khác biệt về những động cơ liên kết giữa trường đại học và doanh nghiệp

Kết quả phân tích cho thấy tồn tại khoảng cách nhận thức về động cơ liên kết giữa các

trường đại học ở hầu hết các động cơ liên kết. Xu hướng cho thấy động cơ mong muốn thực

hiện các hoạt động liên kết của trường đại học cao hơn so với động cơ liên kết của các doanh

112



nghiệp ở hầu hết cả chỉ tiêu xem xét (bảng 3.36). Các động cơ liên kết của doanh nghiệp

hướng tới những lợi ích tài chính nhiều hơn so với các động cơ của trường đại học. Điều này

cũng phản ánh mục tiêu của trường đại học và doanh nghiệp khá khác nhau khi thực hiện liên

kết. Điều này cũng đòi hỏi doanh nghiệp và trường đại học cần có những trao đổi, thống nhất

hơn về những mục đích liên kết cùng hướng tới đạt được lợi ích cho cả hai bên trong ngắn

hạn và dài hạn. Mặc dù vậy, cũng có những tương đồng ở một số động cơ như các hoạt động

về tiếp cận chuyên môn của giảng viên (hỗ trợ doanh nghiệp), tuyển dụng hay tạo cơ hội việc

làm cho sinh viên; phát triển sản phẩm mới hay thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Bảng 3.36. Sự khác biệt về nhận thức các động cơ liên kết đại học – doanh nghiệp của

trường đại học và doanh nghiệp.

Động cơ/lý do liên kết

Tiếp cận chuyên môn của đội ngũ giảng viên

trường đại học

Hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ tạo sự

cạnh tranh trong quá trình hội nhập quốc tế,

góp phần phát triển đất nước

Giảm thiểu rủi ro và chi phí thực hiện nghiên

cứu và triển khai (R&D)

Giảm chi phí cho nghiên cứu nhờ kinh phí hỗ

trợ từ doanh nghiệp

Tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp có chất lượng

cao

Tạo cơ hội cho sinh viên được tiếp cận với

thực tiễn nghề nghiệp thơng qua các chương

trình thực tập, nghiên cứu tại doanh nghiệp

Nâng cao trình độ nhân viên của doanh nghiệp



Doanh

nghiệp

Đại học

Doanh

nghiệp

Đại học

Doanh

nghiệp



Số

khảo

sát



Trung

bình



Độ

lệch

chuẩn



215



3.577



1.398



413



3.780



1.067



215



3.270



1.198



413



3.816



1.211



215



4.117



1.126



Đại học

Doanh

nghiệp



413



4.237



.996



215



3.306



1.077



413



4.237



1.013



Cơ hội cho giảng viên của trường tích lũy kinh

nghiệm thực tế và thực hiện công tác giảng dạy

hiệu quả hơn



Đại học



Tiếp cận trang thiết bị và cơ sở vật chất của

trường đại học

Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị phục

vụ hoạt động nghiên cứu tại trường đại học từ

các nguồn tài trợ của doanh nghiệp



Doanh

nghiệp



215



2.198



1.413



Đại học



413



4.172



.891



Cập nhật các kết quả nghiên cứu và các tiến bộ

công nghệ mới nhất



Doanh

nghiệp



215



3.081



1.538



Tạo động lực để nhà trường đưa lý thuyết vào

thực tế, nâng cao kiến thức cán bộ giảng dạy



Đại học



413



3.874



.667



Tiếp cận với nguồn ngân sách ưu đãi từ chính

phủ

Thực hiện các hoạt động liên kết với doanh

nghiệp theo các chương trình của chính phủ



Doanh

nghiệp



215



2.712



1.410



Đại học



413



113



3.053



1.187



p-value

(Levene

test)



pvalue

(T

test)



.000



.157



.470



.000



.009



.308



.127



.000



.000



.000



.000



.000



.000



.021